Bir sabah uyandığınızı ve eşinizin, çocuğunuzun veya anne babanızın yerine bir başkasının geçtiğini düşünün. Ancak bu yerlerine geçen kişiler onların ikizleri gibi birebir aynı görünmekte. Ne hissederdiniz? Daha da genişletirsek bütün dünyanın ve gerçekliğin yerine birebir kopyası olan bir dünyanın yerleştirildiğini görseniz? İşte verilen bu örnekler Capgras sendromuna sahip bireylerin yaşadıklarına benzemektedir. İlginç hastalıklardan biri olan Capgras sendromuna buyurun birlikte göz atalım.

Capgras sendromu: sanrısal bir bozukluk olup; yakınlarının, akrabalarının veya nesnelerin ikizleriyle yerlerinin değiştirildiği şeklinde şikayetlerde ortaya çıkar. İlk defa 1923 yılında Capgras ve Reboul-Lachaux tarafından tanımlanmıştır. Örneğin kişi annesinin veya babasının yerine bir başkasının geçtiği inancını taşır. Bu durum tüm dünyaya da genellenebilir. Capgras Sendromu çok nadir görülen hastalıklardan olup çalışmalar daha çok vakalar üzerinden çalışmalar yürümektedir. Biz de ülkemizde görülmüş bir vaka üzerinden örneklemeye devam edelim.

Türkiye’de Bir Vaka Örneği

Bayan E. 22 yaşında bir polis memurudur. Hastaneye gelişinden 1 ay öncesinde doğum yapmıştır. Doğumdan kısa bir süre sonra bir gece tuvalete kalktığında kulağında çınlama ve beyninin emildiği hissine kapılmış. Kötülüklerin onu sardığını, doğurduğu bebeğin şeytan olduğunu, onu emzirdiği ve beslediği için bu şekilde cezalandırıldığını düşünmüş. Korkuyla eşine gittiğinde onun eşi olmadığı ve onun gözlerinin değiştiğini düşünmüştür. Artık eşi, eski eşi değildir. Üstelik dışarıya baktığında ise dünyanın değiştiğini, her şeyin bir kopya olduğunu, renklerin bile eski renkler olmadığını söylemiştir. Ayrıca kendine ait organlarının eski organları olmadığını fark etmeye başlamıştır. Bu olaydan sonra bebeğini emzirmek için ona yanaşıyor ancak emzireceği sırada onun bir şeytan olduğu ve beslememesi gerektiği seslerini kafasının içinde duyuyormuş. Yaşadıkları nedeniyle intihar girişiminde bile bulunmuştur.  

Vaka varlığın reddedilmesi, iç organların ve bedeninin değiştiği, kendisinin ölümsüzlüğe mahkûm olduğu ve bütün yakınlarının bir başkalarıyla değiştirildiği inancı nedeniyle Capgras sendromu tanısı almıştır. Ayrıca “Doğum Sonrası Psikoz” tanısı da görülmektedir. Peki Capgras sendromunun nedeni nedir? Nasıl oluşmaktadır?

Capgras Sendromu ve Beyin

Capgras sendromunu açıklayan psikanalitik teoriler bulunmakla birlikte bizim ele alacağımız organik teorilerdir. Bayan E’nin beyninde neler olduğuna dönüp bakacak olursak korpus kallozumun arka ucunun ön kesiminde lokal incelme ve küçülme görülmüştür. Korpus kallozumun bu bölgesi hemisferler arası görsel bilgi aktarımında rol oynamakta ve hasarında algılama bozuklukları görülmektedir. Daha önce Joseph adındaki araştırmacı 1986 yılında bu alandaki hasarın Capgras Sendromuna neden olduğunu söylemiştir. Görüldüğü gibi Bayan E.’nin tüm yaşadıklarının nedeni beyninde oluşan bir hasardır. Buradan beynin ne kadar önemli olduğunu tekrar vurgulamak çok da yanlış olmasa gerek.

Peki “Ya çevresinde gördüğü kişileri veya nesneleri tanıyamıyorsa, bu tanıma bozukluğu olmaz mı?” şeklinde sorularınız olabilir. Bu sendromun tanıma bozukluklarından özellikle prosopagnozi ile çok yakın belirtilere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Ancak beyindeki hasar olan bölgelere bakıldığında büyük bir farklılık görülmektedir. Daha detaylı bilgi için prosopagnozi yazısını inceleyebilirsiniz.

Vilyanur Ramachandran’ın “Capgras Sendromu”nu detaylı olarak anlattığı videoyu izleyebilirsiniz 🙂

Kaynaklar

Gülsün, M, Verim, S ve Yıldız, M.(2006). Capgras sendromu olgusu ve MR bulguları. Tıp araştırmaları dergisi, 4(1),55-57