Ivan Pavlov’a katkıları için öncelikle teşekkür ederiz. Çoğumuz klasik koşullama ve Pavlovyan tepki (yemekten önce köpeğe yeterli denemede zil çalarsak, bir süre sonra zili duyan köpekte salya salgılanmaya başlar) kavramlarına aşinayızdır. Fakat Pavlov hakkında daha fazla şeye değinmek gerekirse bu 12 ağız sulandırıcı bilgiye göz atmakta fayda var.
1)Pavlov Hakkında Bildiğimiz Birçok Bilgi Yanlış
Pavlov hakkında yazılan biyografilerde birçok yanlış anlaşılan nokta vardır. Örneğin Pavlov, köpeklerle çalışırken sadece zil değil metronom, ıslık, ışık, org ve hatta elektrik şoku gibi geniş yelpazede birçok alet kullanmıştır. Ayrıca Pavlov’un koşullu tepki kavramı tam olarak onun öncülüğünde ortaya çıkmamıştır. Rus psikolog koşula bağlı tepki hakkında çalışmış fakat Rusça’da uslovnyi sözcüğündeki yanlış çeviri bizlere koşullu tepki kavramını ortaya koymuştur.
2) Rahip Olmayı Planlamıştı
Pavlov 1849 yılında Ryazanda doğmuştur. Babası rahip idi ve Pavlov ilahiyat okuluna kaydolmuştur. Fakat Pavlov, Rus psikolog Ivan Sechenov’un çalışmalarını okuduktan sonra, bölümünü değiştirmeye karar vermiştir. 1879’de okulu terk etmiş, St. Petesburg Üniversite’sine kaydolmuş doğa bilimleri, fizik ve matematik çalışmıştır.
3) Pavlov’un Kimya Profesörü Çok Önemli Bir Bilim İnsanıydı
Üniversitedeki ilk yılında inorganik kimya adında bir ders almıştır. Profesörü Dmitri Mendeleev bilim dünyası için çok önemli bir isimdir. Mendeleev 1869’da ilk periyodik tabloyu yayımladı ve hala periyodik tablonun babası olarak bilinir.
4) Erken Dönem Çalışmaları Pankreas Sinirler ve Hayvanlarda Sindirim Üzerine
1870 ve 1880’ler boyunca Pavlov doğa bilimleri ve fizyoloji üzerine çalıştı, doktora tezini bu konu hakkında yaptı. Özellikle pankreas ve kalpteki sinirlerin fonksiyonları üzerine çalıştı. 1890’da Deneysel Tıp Enstitüsü’sünün fizyoloji laboratuvarını yönetmesi ve geliştirmesi için teklif alır, burada sinir sistemi ve sindirim arasındaki ilişkiyi çalışır.
5) Çok Fakir Olduğu İçin Birkaç Ay Boyunca Tanımadığı Evlerde Kalmıştır
Rus bilimciler mütevazi laboratuvarlarda çalışır ve çok az ödeme alırlardı. Bu nedenle Pavlov da maddi sorunlar yaşar. 1887’de kaldığı dairenin kirasını ödeyemez hale gelince, eşi Serafime Karchevskaya ve küçük yaştaki oğlundan ayrılmak zorunda kalmıştır. Bazen arkadaşlarıyla sabahlamış bazen de laboratuvarda uyumuştur. Eksta bir işe girmiş; fizyoloji öğretmiş ve tıp dergilerinde çalışmıştır.
6) Laboratuvarını Hazımsızlık İçin Köpek Mide Sıvısı Satarak Finanse Etti
Pavlov köpeklerin sindirim sistemi üzerine çalışma yürüttüğü sıralarda bir kase ete bakan aç köpeklerden elde ettiği mide sıvısı toplamıştır. Sonraları asistanına bu sıvıları toplaması için de ödeme yapmış ve yüzlerce konteyner dolusu mide sıvısını Avrupa bölgesinde hazımsızlık problemi çeken kişilere satmıştır.
7) İlk Çocuğunun Ölümünden Sonra Çocuklarına “V” ile Başlayan İsimler Verdi
Pavlov ve Kardashianlar arasında bir benzerlik olmadığını düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. İlk çocuğu Wirchik’in çok ufak yaşta ölümünden sonra üç oğlu ve bir kızı daha olan Pavlov, çocuklarına Vladimir, Victor, Vsevolod ve Vera isimlerini vermiştir.
8) Köpeklerin Yemek Borusunu Çıkardığı Çalışmayla Nobel Aldı
Pavlov’un en bilinen katkılarından biri çevresel uyaranların davranışsal tepkilerdeki etkisi üzerine olan araştırması olsa da 1904’te farklı bir alandan Nobel Ödülü almıştır. Bu onura hayvanların sindirim sistemi üzerindeki araştırmaları ile erişmiştir. Bu çalışmada köpeklerin yemek borularını cerrahi işlemlerle çıkardıktan sonra onları besleyip mide ve pankreastaki salgıların sindirim sürecini incelemiştir.
9) Pavlov Hakkındaki Bilim Kurgu Yazısı
Kasım 1927’de bilim kurgu yazarı H.G. Wells Pavlov hakkında New York Times Magazine’de bir yazı yayımladı. Wells Pavlov’un refleskler hakkındaki makalesini tam olarak anlamamıştı, onun ağır bilimsel makalelerini göz ardı edip bir kişi olarak Pavlov’a odaklanmıştı. Pavlov’un “büyük kahraman” doğasına odaklandı ve yüzleştiği fakirlik , savaş ve devrimle mücadele edip kendini bilime adamasına odaklanmıştır. 23 yaşındaki B.F. Skinner Wells’in makalesini okuduktan sonra Pavlov’un sıkı bir hayranı oldu ve psikolojinin en önemli davranışçılarından biri olacak şekilde kendini yetiştirdi.
10) Kötü Huyları Vardı
Pavlov’un biyografilerinden biri olan Daniel Todes’e göre Pavlov öfke kontrolü problemi yaşıyordu. Çocukluğunda ani duygu değişimleri yaşadığı, laboratuvardaki agrasif köpeklere vurduğu, kontrol edilemeyen öfke patlamaları yaşadığı da Todes’in belirttikleri arasında. Pavlov kendi öfke patlamalarını “dehşetli, kendiliğinden gelişen nöbetler” olarak tanımlamıştır.
11) Sovyet Rusya’sına Karşıt Söylemleri Vardı
1921’de Vladimir Lenin, Pavlov’u çalışmalarından ötürü tebrik etmiştir. Sovyet hükümet çalışmalarını finanse etmeyi ve ona yemek karnesi bağlamayı teklif etmiştir ( Pavlov kabul etmemiştir). Fakat Pavlov komünizm karşıtı konuşmaktadır ve 1922’de laboratuvarını başka bir ülkeye taşımak için izin istemiştir. Lenin bu isteği reddetmiştir. Pavlov bunun üzerine “ Yaptığınız sosyal deney için kurbağanın arka bacağını feda edemem.” demiştir. Pavlov, hükümetin siyasi muhalifler ve din adamlarına karşı zulmünü de suçladı; Pavlov bir mektupta Joseph Stalin’e “Rus olmaktan utanıyorum” diye belirtmiştir. Pavlov, karşı görüşleri yüzünden öldürülmemiştir, çünkü hükümet, bilimsel çalışmalarının Rusya için çok değerli olduğunu düşünmüştür.
12. Evi ve Apartmanı Anısına Müzesine Çevrilmiştir
Pavlov’un Ryazan’daki mülkleri Rusya’da onun daha da keşfedilebileceği bir müzedir. Eğer müzeyi ziyaret ederseniz, Pavlov’un deneylerinde kullandığı köpekleri hatta maymunları dondurulmuş bir halde görmeye hazır olun. Ayrıca Pavlov’un ölmeden yakşalık 20 sene yaşadığı St. Petersburg şehrini de ziyaret ederseniz, orada da Pavlov Müzesini ziyaret edebilirsiniz.
Çeviri Kaynak:
http://mentalfloss.com/article/85670/12-facts-about-ivan-pavlov
