KPSS için ter dökenler, vize final haftaları günlerce gözlerini kırpmadan ders çalışanlar, LYS için koca bir sene saatlerini ders çalışmaya verenler! Bu yazı sizler için.
Bir final sınavı öncesi çok çalıştınız belki de daha önce hiç olmadığı kadar bir derse odaklandınız. Çok sevdiğiniz bir arkadaşınız ise sizin verdiğiniz emeğin belki de yarısını bile göstermedi. Dikkatlice çalıştı ve siz gözleriniz kanarcasına çalışırken o uykusunu almaya başladı. Sınav sonuçları açıklandı ve hayret içindesiniz! Sizden iyi ve çok da yüksek bir puan almış! Sonuç hüsran, sonuç acı, sonuç isyan.
Peki neden belki iki kat daha fazla çalışmanıza rağmen daha düşük bir not aldınız? Bilişsel psikoloji alanı yıllardır hatırlama üzerine çalışmaktadır. İlk bellek araştırmalarından günümüze bu konu hala tam olarak anlaşılamamaktadır. Ancak önemli birkaç çalışma bulgusu neden düşük aldığımıza dair sizi ve bizi tatmin edecek sonuçlar çıkarmıştır.
Uykunun bellek üzerindeki etkisini çalışan Gais ve arkadaşları bir deney düzenlemişlerdir. Lise öğrencilerinin katıldığı deneyde 24 İngilizce ve Almanca sözcük çiftlerinden oluşan bir listeyi öğrenmeleri istenmiştir. Ardından öğrenciler iki gruba ayrılmıştır. Bir grup sözcükler öğrenildikten ilk 3 saat içinde uykuya dalarken diğer grup sözcükler öğrenildikten 10 saat sonra uyumuştur. Aradan 24 ila 36 saat geçtikten sonra öğrencilerin ne kadar kelime öğrendiği test edilmiştir. Sonuçlar sizin ve arkadaşınızın aldığı notları açıklıyor gibi görünüyor. Uyku grubundaki (Öğrendikten 3 saat sonra uykuya dalan) katılımcıların unutma oranı %0.5 iken uyumayan gruptaki unutma oranı %16’lara kadar çıkmıştır.
Ayrıca çalışma bununla da kalmamıştır. Araştırmacılar başka bir deneyde ek olarak beyin görüntüleme tekniklerinden fMRI kullanarak beyinde neler olup bitiyor sorusuna cevap arıyorlar. Bellekle ilişkili olduğu bilinen hipakampüsün aktifliğinde uyuyan grupta büyük bir artış görülüyor. Bu bulgular uykunun hipokampüsü olumlu olarak etkilediğini gösteriyor. Yani öğrenme gerçekleştirdikten kısa bir süre sonra uykuya dalanlar , öğrendikten saatlerce sonra uykuya dalanlara göre daha verimli bir öğrenme gerçekleştiriyor.
İki araştırmanında sonuçlarına bakıldığında yüksek puan alan arkadaş için sizden zeki olduğu düşüncesini bir kenara bırakmalısınız. Az çalışın bol uyuyun diye bir tavsiye asla vermiyoruz! Ama uykuyu çalışma sisteminize alırsanız daha etkili olabileceğini söylemek bizim için çok da zor değil.
Kaynaklar
Goldstein, B. E. (2013) Bilişsel Psikoloji , Kaknüs Yayıncılık
