20. yüzyılda dünya daha da küçülen bir yer olurken, bu durum etkileşimi ve tepkiselliği de beraberinde getirmiştir. Soğuk savaş döneminde ortaya çıkan gerginlik ve rekabet ortamı teknolojik gelişmelerin önünü açmakla birlikte hiç de yeni olmayan ve bu dönemi derinden etkileyecek ” Terör ’’ kavramının da önünü açmıştır.
İçinde bulunduğumuz dünyanın en önemli kavramlarından biri olan terörizm üzerinde henüz ortak bir fikir birliğine varılamamasına rağmen; şiddet, baskı ve tehdit yolu ile toplum üzerinde korku ve endişe yaratmayı amaçlayan bir eylem olduğu kabul edilmektedir.Terör Yönetimi Kuramı (Terror Management Theory) ‘na göre tüm canlılarda yaşamı sürdürme iç güdüsü vardır. Tüm canlılar belirsiz ve kontrolünde olmayan bir dünyaya doğar. Fakat insan diğer canlılardan farklı olarak bu dünyayı anlamak ve kendisini bu dünya içerisinde bir yere koymak ister. İnsanın bu anlamlandırma çabası çeşitli bilişsel yeteneklerle birlikte kendine dair farkındalık (benlik) oluşturmasını sağlar. Bu farkındalığın ortaya çıkardığı önemli bir sonuç ise yaşamın sonluluğu ve ölüm korkusunun farkında olmamızdır. İnsanın yaşama içgüdüsüyle ters düşen ölüm durumu insanda bir ölüm korkusu yaratır. Ölüm korkusuyla baş edebilmek için insan birtakım kültürel (din, millet, tuttuğu takım vb.) değerlerlere sarılır. Bu değerler kişinin kültürel dünya görüşünü ve benlik saygısını oluşturur. Kültürel değerleri içselleştiren birey için kültür kişiye sembolik ölümsüzlük araçları (çocuk sahibi olmak, yaratıcı üretim vb.) sunar . Yapılan bir deneyde katılımcılara ölümlülük durumu hatırlatıldığında çocuk yapma düşüncelerinde bir artış gözlemlenmiştir. Deneyin bize gösterdiği gibi kişi ölüm korkusunu bu kültürel değerlerin sağladığı sembolik ölümsüzlükle giderir. Kişi,kendisi için büyük öneme sahip tüm bu değerlerin tehdit edildiğini, zedelendiğini hissederse bir takım psikolojik veya davranışsal tepkiler geliştirir. Bu tepkiler öfkeden sözlü tartışmaya, protestodan kavgaya, en uç noktada ise terör eylemlerine varan bir şekilde sonlanabilir.
Birçok insan bu tarz bir tehditle karşılaştığında daha insani şekilde konuşma, tartışma, hukuki yollara başvurma gibi yollar arar. Terörist ise benlik saygısını düşüren bir tehdide insani olmayan tepkiler veren kişidir. Fakat hiç kimse kendi değerlerini savunmak için başka insanların hayatına kast etmek gibi vahşice bir şekilde terörü çare göremez. Terörün kimden geldiği, hangi durumlarda yaşandığı önemli değildir. Hiçbir davranış masum insanları etkilediği sürece meşru görülemez. Gerçekleşmiş tüm terör saldırılarında; Ankara’da, İstanbul’da, Antep’de, Şanlıurfa’da, Diyarbakır’da kaybettiğimiz insanlarımızı, değerlerimizi, geleceklerimizi rahmetle anıyoruz.
Kaynaklar
Uğurlu, N. S. ve Doğulu, C. (2015). Dehşet yönetimi kuramı üzerine bir derleme. Türk Psikoloji Dergisi, 18(35), 33-47.
Demirutku, K. (2002). Aynadaki ben: Teröre anlam vermenin dayanılmaz zorluğu. Pivolka Dergisi, 10, 17.
