Resimler Çocuğun İç Dünyasını Gösterir Mi? | Psikolezyum

resim ve çocuk, çocukların resimleri, çocuk, resim

İlkokulda hatta okula başlamadan önce hepimiz resim çizmişizdir. Bazıları anlamlı bazıları “başkalarına göre” anlamsız karalamalar hemen hemen herkesin hayatında vardır. Kardeşlerimiz veya çocuklarımız aynı şekilde resim çizmeye devam etmektedir. Peki çizdikleri şekillerde veya objelerde neler gizli? İç dünyaları neyi anlatıyor? Onları biraz daha anlamak istiyorsak yazımızı okumaya devam edelim!

resim ve çocuk, çocukların resimleri

Resmin sanat boyutunun yanında psikolojik boyutunun da önemli olduğunu biliyoruz. Psikoloji bilimi uzun zamandır yapılan resimlerin kişilerin iç dünyasının yansıması olduğunu söylüyor. Örnek verecek olursak ünlü ressam Van Gogh’un resimlerinde duyarlı, hassas, buhranlı yaşamın dairesel fırça tutuşlarıyla anlatıldığı düşünülmektedir. Aynı şekilde özellikle iç dünyasını tam olarak bilmediğimiz çocuklar içinde resimlerden çıkarım yapmak mümkün olmaktadır. Çocuklar iç dünyalarını resim yaparak kağıda dökerler. Bu onlarda bir oyun gibi olduğu için kendilerini gizlemekten çekinemezler. Psikolojide resim ilk olarak Alfred Binet tarafından sanatsal boyutundan uzak olarak, ruhsal gelişimle ilişkilendirilmiştir. Daha ilerleyen yıllarda, hem sosyolojik hem psikolojik araştırmalar resimlerin ne anlattığı üzerine eğilmeye başlamıştır. Tarihini bir kenara bırakarak “çocuklarımızın yaptığı resimler bize ne anlatıyor?” sorusuna cevap vermeye çalışalım.

Çizimlere göre dönemler var mı?

Kersheiner Almanya’da çocuklarının resimleri üzerinde yaptığı çalışma sonucunda yaşları da göz önüne alarak 5 evre oluşturmuştur.
1. Evre: Karalama Evresi(2-4 yaş)
Bu dönemde resimler çizilirken özellikle insan figürlerinde basit ve tamamlanmamış çizgiler kullanılır. Daha çok gördüğü şeyler resmedilir.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

2. Evre: Şema Öncesi Evre( 4-7 yaş)
Bu dönemde en önemli bölge kafadır. Çocuk çizdiği dairenin içine basit şekilde kaş, göz ve ağız yerleştirir. Bu dönemde çocukta canlandırma isteği ortaya çıkar. Özellikle 4 yaş sonunda tanımlanabilecek resimler görülebilir. Ancak cisimlerin mekanla bağlantıları yoktur.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

3. Evre: Şematik Evre(7-9 yaş)
Bu dönemde bilinen bazı semboller kullanılmaya başlanır. Her uzvu farklı sembolle açıklamaya başlar. Artık cisimler mekânsal ilişki şeklinde sunulur. Çocuk artık her şey yerin üzerinde mantıksal düşüncesi ile cisimleri toprak veya zemine göre ayarlar. Çocuk çevreye yönelmeye başlar ve resmettiklerini çevreden seçer. Eğer resimde farklı nesnelerden oluşan bir şema varsa bu çocuğun çevresinin zenginliğini gösterir.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

4. Evre: Gerçeklik(Gruplaşma) Evresi(9-12 Yaş)
Bu dönemde çocuk toplumun üyesi olduğundan ve toplumsal cinsiyet rollerinden haberdardır. Daha detaylı çizgilerle birlikte artık grupça insanlar ve cinsiyete göre farklılaşmalar görülür. Erkekler daha çok araba, uçak, tren gibi şeyler resmederken, kızlar; kadın yüzleri, giysiler, evler gibi şeyler çizerler.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

5. Evre: Görünürde Doğalcılık Dönemi(12-14 yaş)
Bu dönemde çocuklar doğal çevrelerinin tamamen farkındadır. Çizimlerde detaylar iyice belirginleşmiştir. Cinsiyet rolleri açıkça görülmektedir.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

Çizgilerin anlamları neler?

Çizgiler çocuğun birçok özelliği hakkında bilgiler vermektedir. Mutlu mu değil mi, sakin mi hırçın mı, arkadaş canlısı mı değil mi gibi özellikleri görebiliriz. Marvin Klepsch ve Laura Logie yazdıkları bir kitapta çocukların resimlerini incelemişlerdir.

a. Büyük oranlı resimler; iç kontrolü zayıf ve saldırgan çocukların resimlerinde görülmektedir.
b. Küçük çizgiler; daha çok çekingen çocuklar ve içe dönük çocukların resimlerinde görülmektedir.
c. Baş çizimi; Çoğu zaman çok fazla büyük ya da çok fazla küçük çizilen kafalar zeka geriliğine veya tam tersi normal üstü bir zekaya işaret etmektedir.
d. Ağız çizimi; ağız çizimi iletişimi temsil ettiği için önemlidir. Ağız çizgilerini büyük yapma eğilimi olan çocuklar daha çok konuşma problemi olan çocuklardır. Ayrıca ağız alanına saplanan yani o ağız bölgesi üzerinde çokça zaman geçiren çocukların anne babaya bağımlı çocuklar olduğu düşünülmektedir. Ağız çizilmemesi durumu iletişimde olan bir probleme işaret eder. Astımı olan çocuklarda daha sık karşılaşılmaktadır.
e. Gözler; gözler resimlerde korunmayı ve kollanmayı temsil ederler. Bu bölgede yoğunluk yaşayanlar eksik koruma ve kollanma ihtiyacı gösteren çocuklar olabilir.
f. Ayaklar; yorgun ve ümitsiz çocuklar küçük ayak çizimi gösterirken, büyük ayak çizen çocuklar kendilerine daha çok güvenenlerdir. Ayakların çizilmemesi durumda ise çocuğun güvensiz hissettiği düşünülmektedir.
g. Dişler; dişler saldırganlıkla ilişkilendirilir. Eğer çocuk dişleri büyük çizerse saldırgan davranışları daha fazla olmaktadır.
h. Eller; ellerin gizlenmesi ve ya vücut arkasına saklanması genellikle tırnak yiyen çocuklarda görülmektedir. Ellerin eksik çizilmesi durumunda ise çevreye uyumda güçlük çekildiği anlamına gelmektedir.

resim ve çocuk, çocukların resimleri

Sayfanın en alt köşesine çizersek ne olur?

Çocukların resimleri kağıdın farklı yerlerine yapması çok normal bir durumdur. Ancak nereye yaptıklarına göre psikolojik bir takım yorum yapılabilir. Machover’a göre eğer çocuk resmi kağıdın sağ tarafına çiziyorsa dış dünyaya; eğer sol tarafına yapıyorsa iç dünyaya yöneldiğini gösterir. Kağıdın üst bölümüne yapılması ise yüksek bir iyimserliği göstermektedir.
Resim çizen çocuklarımızın yaptıkları resimler sanat eserleri değildirler. Onların içsel dünyalarını yansıtan çok önemli araçlardır. Çoğu sanatçının ulaşmak istediği hayal gücü ve yaratıcılık onlar için çok kolaydır. Bu dünyayı anlamak için resimleri kullanmak onları sıkmamak adına en güzel yol olabilir. Şimdi kardeşleriniz ve çocuklarınızın resimlerine dönüp tekrar bakma vakti .

Kaynaklar

Arıcı, B. (2006). Resim, psikoloji ve çocuğun dünyasında resim. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 10.

Paylaşın, herkes okusun:
Share

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir