Bir şeyler atmak her zaman zordur. Hele ki bu bizim aşırı kıymet biçtiğimiz, özenle biriktirdiğimiz bir şeyse daha da zor bir hal alır. Tasolar, biriktilen pullar, para koleksiyonları… Emek emek toplanan bu nesneler atılırsa yaşayacağımız üzüntüyü tahmin edebilirsiniz. “Biriktirme” bir psikolojik bozukluk olarak tanımlanıyor dense şaşırır mıydınız?
Biriktirdiklerim Biriktireceklerimin Teminatıdır
“Biriktirme Bozukluğu” adı verilen bu psikolojik rahatsızlık koleksiyonculuk gibi bir şey değil elbette. Psikolojik bozukluklara tanı koymaya yarayan DSM 5’e yeni giren bu rahatsızlık Obsesif Kompulsif ve İlişkili Bozukluklar altında yer alır. Bu ilginç hastalık biriktirdikleri nesneleri elden çıkarmakta zorlanma, “nesneleri sürekli biriktirmeliyim” algısı, yaşam alanlarını kaplayacak derecede fazla biriktirme gibi kriterlele tanımlanır.
Bir Oda Dolusu Kaşık Mı?
Oturma odalarını dolduran plaklar, kapıya kadar dayanmış gazete yığınları, bir mutfak dolusu bardakla beraber bir evde yaşamak ne kadar karmaşık ve zor değil mi? Biriktirme bozukluğu olanların üçte ikisi davranışlarının ciddiyetinin farkında değildir. Yani bu davranış evlerini metrobüs gibi bir yer haline getirinceye kadar devam edebilir. Biriktirdikleri nesnelerin kaybolması, çalınması, ödünç verilmesi büyük bir kaygı ve korku kaynağıdır. Bazen çok makul bir şeyi biriktiriyormuş gibi durabilir ama tüm bu kriterleri karşılayan bir kişi için yaptığı biriktirme değil biriktirme bozukluğudur.
İşten Ayrılıyorum ! Bir Şeyler Biriktireceğim !
Bu kişilerin biriktirdikleri nesneleri alma yönündeki aşırıya kaçan algısından bahsetmiştik. İşte bazı vakalarda bu satın alma kompulsiyonlarına (kaygıyı azaltan davranışlar) yol açabilir. Bu hastaların üçte biri abartılı alışveriş yapma eğilimde olduğu bulunmuş. Hatta ve hatta birçoğunun çalıştıkları işten ayrıldığı veya çalışmaya ara verdiklerini de eklemek gerek.
Tekir, Sarmal, İran, Ankara …
Şu ana kadar aklınızda cansız nesneler canlandı değil mi? Fakat en yaygın türlerinden biri de hayvan biriktirmektir. Eddie adında biriktirme bozukluğu tanısı almış bir kişi komşularının şikayeti üzerinde evinde 300’ün üzerinde kedi beslediği bulunmuş. Amerika’da başka bir vakada evde yaklaşık 100 kedinin bulunduğu, dolapların kıyafetlerden taştığı, mutfağın hatıra olarak biriktirilen eşyalardan, yemek odasının tek tek istiflenmiş fatura, eski gazete, porselenlerle dolu olduğu rapor edilmiş.
Yan Komşuya Dikkat
Türkiye’de çöp evlerle ilgili yapılan bir araştırmada 103 kişinin 13’ünde biriktirme bozukluğu bulunmuştur. Bu 13 kişinin 6’sında psikotik bozukluk 2’sinde duygudurum bozukluğu bulunmuştur. Ayrıca 13 kişinin 4’ü ise hayvan biriktirme olduğu rapor edilmiş.
Bu yazı biterken aklınıza bir şeyleri atmaya kıyamayan anneniz, sürekli bir şeyler biriktirme derdinde olan arkadaşınız geldiyse hemen telaşa kapılmayın. Biriktirmek bir hobi olarak yapılabilen veya tutumlu kişilerin sıklıkla yaptığı bir şeydir, ne zamanki ev kapısı biriktirilen eşyadan açılmamaya başladı o zaman biraz telaş yapabilirsiniz. 🙂
Kaynaklar
Kring, A.M., Johnson, S. L., Davison, G., Neale, J. (2015). Anormal Psikoloji.(M. Şahin, Çev.). Ankara : Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi :2014)
http://www.scopemed.org/fulltextpdf.php?mno=48434
