Konuşurken Göz Teması Kurmak Neden Zordur?

Birisi sizinle konuşurken hiç gözlerini kaçırdığını fark ettiniz mi? Ya da aynı zamanda hem konuşmanın hem de onlarla göz teması kurmanın zor olduğunu düşündünüz mü? Birilerine bir durumu açıklarken veya hikaye anlatırken kendinizi uzaklara bakarken bulmuşsunuzdur. Bu yolla söylediklerinize konsantre olabilirsiniz. Bir grup Japon bilim adamı bu durumun, göz temasının “bilişsel kontrol süreci” üzerinde bir etkisinden kaynaklandığını söylemektedir. Karşılıklı bakışmak zihinsel olarak o kadar büyük bir uyarıcı etkiye sahiptir ki, aynı anda düşünceyi toparlamak ve göz temasını korumak zor olabilir.

Geçmiş araştırmalarda göz temasının, görsel hayal kurma gibi zihinsel görevlerle bir etkileşimi olduğu bulunmuştu. Açıkçası bu çok şaşırtıcı değildi, çünkü göz teması ve görsel hayal kurma zihinde aynı alanda aktiviteye yol açmaktadır. Shogo Kajimura ve Michio Nomura Cognition’da yeni yayımlanan çalışmalarında göz temasının fiil içeren sözcükler üretme kabiliyetini etkileyip etkilemediği test ettiler.

Göz Teması Kurmak Beyinde Nereleri Aktif Ediyor?

Yirmi altı katılımcıdan ekranda gösterilen bir yabancının yüzüne doğrudan bakması ve eş zamanlı olarak bir fiil bulma görevini yerine getirmesi istendi. Çalışmada altı tane erkek altı tane kadın yüzü yer aldı. Ekrandaki yüzler katılımcıya doğrudan bakarak veya bakışları kaçırılmış gibi sunuldu. Ekrandaki yüzler doğal görünümlüydüler. Yani gözlerini kırpıyorlar ve nefes alıyorlardı. Her denemede, katılımcı ekrandaki yüzlere bakarken bir cins isim duydu. Ondan duyduğu ismin içinde yer aldığı bir cümle oluşturması istendi.

Araştırmacılar, fiillerin isimle ne derece kuvvetli ilişkilendirilebileceğine göre ve yalnızca bir olası yanıtın diğer alternatif yanıtlara göre daha baskın olmasına göre birtakım kolay ve zor isimler seçtiler. Bir örnek vermek gerekirse “süt” ismi her iki kriter için de kolay bir isimdir. Çünkü “içmek” fiili ile fazla ilişkilendirilmiştir ve pek başka bir alternatifi de yoktur. (Bir de tahta kelimesine bakalım. Hangi fiili seçsem diye düşünmeye başladınız değil mi? )

Sonuç olarak katılımcıların, sadece fiil bulma görevinin en zor olduğu durumlarda, yani ilişkilendirmenin zor ve alternatif fiillerin çok olduğu durumlarda, ekrandaki yüz ile göz teması kurarken fiil bulma görevinde çok daha yavaş oldukları görüldü.

Hikayeciler Dikkat !

Kajimura ve Nomura’ya göre bu durum, göz temasının özellikle fiil üretme ile ilgili zihinsel süreçleri doğrudan etkilemediğini gösteriyor. Eğer öyle olsaydı, zor olan fiil bulma görevlerinde göz teması faktörü, katılımcıların performansını etkilerdi. Bunun yerine sonuçların, göz temasının, konuşma gibi alana özgü kaynaklar tarafından ele alınması,zorlaşan bir faaliyet için gereken genel bilişsel kaynaklarımızı tükettiği fikriyle tutarlı olduğunu belirtiyorlar. Bu nedenle, ne kadar çok karmaşık bir hikaye anlatırsanız (ya da bahane bulmaya çalışırsanız) o kadar çok göz temasınızı kesmeniz gerekir.

Yetişkinler olarak, çoğunlukla, konuşurken içgüdüsel olarak uzaklara bakarız. Ancak bu çocuklar için geçerli bir durum değildir. Geçmişteki araştırmalar, küçük çocuklara, düşünürken gözlerini kaçırabileceğinin öğretildiğini gösteriyor.

Bundan sonra gözlerini kaçıranlara dikkat edin ! Bizden söylemesi 🙂

Çeviri Kaynak

Paylaşın, herkes okusun: