Primatolog Frans de Waal’ın İçimizdeki Maymun : Biz Neden Biziz? kitabından alıntılanan bu satırları okurken kuzenlerimizle olan benzerliğimizi görünce şaşıracaksınız.
1)Maymun Bebekle İnsan Bebeğin İlk Bakışmaları
“Amy, gebelik izni sonrası bonobo dostlarını tekrar ziyarete gitmiş. Maymunlara bebeğini göstermek istemiş. En yaşlı dişi, insan bebeğine şöyle bir bakış fırlattıktan sonra yakındaki bir kafese girmiş. Amy, dişinin rahatsız olduğunu düşünmüş ama meğer kendi yeni doğmuş bebeğini almak için içeri girmiş. Hemen geri dönüp maymun bebeği cama doğru kaldırmış, iki yavru birbirlerinin gözlerine bakabilsinler diye.”
2) El Sıkışan, Öpüşen Tek Hayvanlar Biz Değiliz
“ Pek çok sosyal hayvan nasıl barışacağını bilir. Bazen aniden parlasalar da iyi ilişkileri muhafaza etmek zorundadırlar. Altın şebekler el sıkarak yaparak bunu, bonobolar cinsellikle, tonkea makakları da kucaklaşıp dudaklarını şapırdatarak. Her tür kendi barışma protokolünü uygular.”
3) Down Sendromlu Maymunlar
“Kendi aralarında doğmuş zihinsel özürlü bir yavru olan Azalea’yı kabullenen bir grup rhesus makağıyla çalışmıştım. Azalea’nın kromozonlarında biri üçlü olduğundan insanlardaki Down sendromunu hatırlatıyordu. Rhesus şebekleri normalde katı toplum kurallarına uymayan herkesi cezalandırır ama Azalea, alfa erkeğinin tehdit etmek gibi en ciddi patavatsızlıklardan bile yakayı kurtarabiliyordu. Yapacakları hiçbir şeyin onun yetersizliklerini değiştiremeyeceğini hepsi anlamış gibiydi.”
4) Özür Dileyen Maymunlar
“Şebekler arasında olmasa da maymunlar arasındaki barışmalarda tekrar tekrar gördüğüm bir şeyi örnek vereyim: Bireylerden biri diğerine saldırıp ısırmışsa, genelde dönüp açtığı yarayı inceler. Saldırgan tam olarak nereye bakılacağını bilir. Sol ayağı ısırmışsa hiç düşünmeden sol ayağa uzanır -sağ ayak ya da kol değil- onu kaldırıp yarayı inceler ve temizlemeye başlar. “Seni ısırdığıma göre aynı noktada bir yara olmalı” şeklinde bir sebep sonuç ilişkisi olduğu anlayışı olduğunu gösterir bu.”
5) Kutlamalar Sadece İnsanlara Ait Değil
“Hayvanat bahçelerinde, bakıcılar ellerinde yiyecek dolu kovalarla yaklaşırken, arazide de bir av yakalandığında kutlama yapılır. Şempanzeler sarılmak, dokunmak, öpülmek için büyük kümeler halinde toplanır. Bonobolarda olduğu gibi, kimse yemeğin tadına bakmadan önce şenlik yapılır.”
6) Aynanın Karşısındaki Kuzenlerimiz
“ Maymunlar, bizim dışımızda kendi yansımasını tanıyan yegane primat. Kendini tanımayı sınamanın yolu, bir bireyin, farkında olmadan göremeyeceği bir yerini, mesela kaşının üzerini boyamak. Kendi yansımalarına bakan maymunlar, elleriyle boyayı siliyor, sonra da parmaklarını inceliyorlar, böylece aynadaki boyanın kendi üzerilerinde olduğunu fark ettiklerini gösteriyorlar. Şebekler böyle bir bağ kuramazlar.”
7) Yemeğini Paylaşmayan Bizden Değildir
“ Kendisi (Primatolog Sue Savage- Rumbaugh’u kastediyor) Panbanisha adında bir dişiyle ilgileniyormuş, bonobo kolonisinin geri kalanıyla personelden başka kimseler. Panabanisha, üzüm ve fazladan süt gibi değişik yiyecekler alıyormuş. Ona bu yiyecekleri Sue getirdiğinden diğer bonobolar ne olduğunu anlayıp homurdanmaya başlamışlar. Aynı şeyleri onların da istediği belliymiş. Bunu fark eden Panbanisha, durum kendi yararına olduğu halde rahatsız olmuş. Meyve suyu istemiş ama geldiğinde kendine almak yerine diğerlerine haber vermiş, arkadaşlarına doğru kolunu sallayarak seslenmiş.”
